Prikkelende (Provocatieve) Coaching
Hoe prikkelend Coachen is ontstaan?
Als manager die zijn mensen in beweging wil krijgen, hanteer ik een uitdagende/provocatieve stijl. Ik haalde goede resultaten als “provocerende manager” totdat een medewerker van mij een klacht over mij had ingediend. Ik kreeg van hem te horen: "U provoceert mij en ik wil dat u hiermee stopt en dit niet meer doet!".
De aanleiding was mijn vraag aan hem of hij software ontwikkelaar wilde worden. Uit mijn oogpunt een normale vraag van een manager aan een medewerker werd door hem als een provocatie gezien die hem zijn nachtrust verstoorde.
Wat is provocerend aan de vraag van een manager aan zijn medewerker: "wil je software ontwikkelaar worden"? Wordt iedere opmerking van mij als provocatie gezien of als provocatie geïnterpreteerd? Hoe bizar kan dat voor mij nog worden met deze "hooggevoelige medewerkers" (zie HSP)?
De provocatieve stijl vind ik zeer effectief en goed bij mij passen. In Nederland wordt het woord provocatie geassocieerd met het “iemand uit te lokken om…..” in negatieve zin. Dat is de verkeerde interpretatie. De provocatieve coaching stijl is juist bedoeld om het beste uit de mens te halen en hem laten zien dat hij meer kan dan hij denkt.
Mijn personeelsmanagementadviseur reageerde hierop dat ik dat over mij afroep: “Jouw persoonlijke voorkeurstijl kán door een medewerker worden verward met een bewust ingezette coachmethodiek. Het kan ook als 'kapstok' worden gebruikt om niet met jou in discussie te hoeven gaan.”
Ik zocht naar een synoniem voor het woord provocatief dat hetzelfde bedoelt maar geen negatieve associatie heeft.
Het resultaat vond ik in het woord "prikkelend".
De klacht van de medewerker was: "U provoceert mij en ik wil dat u hiermee stopt en dit niet meer doet!"
In de nieuwe stijl van “prikkelende coaching” krijgt deze beschuldiging een grappige vorm van:
"U prikkelt mij en ik wil dat u hiermee stopt en dit niet meer doet!"
De "Prikkelende Coaching", gebaseerd op de "provocatieve coaching" technieken, is van start gegaan en ik ben de "prikkelende coach" en de "prikkelende manager".
Wat is Prikkelende Coaching?
Prikkelende coaching, net als Provocatieve Coaching, is net zo spannend als het klinkt. Dat geldt evengoed voor de coach als voor de Cliënt. Elke sessie is verrassend, lachwekkend, uitdagend, chaotisch en krankzinnig gezond. Geen gezapig gehum, geen tijd voor uitgebreide trieste verhalen, geen ingewikkelde vragen over het verleden, maar sprankelend contact over actuele problemen die er toe doen.
De prikkelende coach is gewend om de advocaat van de duivel te spelen: hij kan de slechte, negatieve, destructieve gedachten en gevoelens van u zo overdrijven en benadrukken dat u gedwongen wordt om naar het positieve te kijken.
Deze vorm van coaching is niet voor watjes. U wordt stevig aan de tand gevoeld, niet om u te schofferen, kleineren of te krenken, maar eerder om u te prikkelen en te laten voelen dat u de kracht hebt om het leven aan te kunnen. U wordt als cliënt dus wel degelijk serieus genomen, ook al voelt dit soms niet zo, oftewel: humor relativeert en werkt bevrijdend. Door de lach van de coach leert u het leven, anderen en uzelf ook toe te lachen.
De basis van Prikkelende Coaching is de Provocatieve therapie die door Frank Farrelly (VS) in de jaren zestig van de vorige eeuw ontdekt en ontwikkeld werd. Door zijn cliënten gelijk te geven (inderdaad, u bent raar, onzeker, gek, ongeschikt etc.) merkte hij onmiddellijk verzet (zo erg als u het zegt, is het gewoon niet) en de natuurlijke neiging van mensen om te willen overleven, verbeteren en constructief in het leven te staan. Jaap Hollander (IEP, Nijmegen, www.iepdoc.nl) en Jeffrey Wijnberg (Groningen, www.psycholoogwijnberg.nl) hebben de provocatieve stijl verder geschikt gemaakt voor de Nederlandse markt.
Waar komt Provocatieve Coaching vandaan ?
Provocatieve therapie is door Frank Farrelly (VS) in de jaren zestig van de vorige eeuw ontdekt en ontwikkeld. Frank Farrelly begon als meevoelend en niet-sturend Rogeriaans psychotherapeut in de psychiatrie. Die Rogeriaanse stijl botste wel eens met de uitdagende Iers-Amerikaanse stijl die hij van thuis uit had meegekregen.
Op een dag werkte hij met een patiënt die op het punt stond om de kliniek te verlaten, maar die bang was dat hij het ‘buiten’ niet zou redden. Even kon hij zich niet inhouden; hij zei wat hij werkelijk dacht. Frank had eigenlijk moeten zeggen: "Ik begrijp dat je huiverig bent voor wat er straks buiten gaat gebeuren en dat je een bepaalde spanning voelt". Maar in plaats daarvan flapte hij er uit: "Nou, ik weet wel zeker dat jij het buiten niet gaat redden!"
De patiënt keek hem verbouwereerd aan: "Frank, dat mag jij helemaal niet zeggen!" Maar Frank merkte op dat de patiënt daarna ging bewijzen dat hij de buitenwereld wel degelijk aankon. En zo was de provocatieve therapie geboren.
In volgende 40 jaar wijdde Frank Farrelly zich aan uitwerken en het verbreiden van zijn methode. Jaap Hollander en Jeffrey Wijnberg, de belangrijkste provocatieve auteurs in het Nederlandse taalgebied, hebben de provocatieve stijl verder geschikt gemaakt voor de Nederlandse markt.
‘de Farrellyfactoren’
Jaap en twee NLP-collega’s (Graham Dawes en Rene Duba) bestudeerden en interviewden Frank jarenlang. Uiteindelijk beschreven ze zijn werkwijze in 37 elementen, die zij ‘de Farrellyfactoren’ noemden.
Principes van het provocatieve coachen
Eén van de basis principes van provocatief coachen is "als je de ezel vooruit wilt helpen, zal je hem soms aan zijn staart moeten trekken!".
Provocatief coachen gaat er van uit dat lachen om je problemen een prima medicijn is, dat zijwegen naar de kern leiden en dat mensen veerkrachtiger zijn dan je denkt. Het wordt moeilijker voor de cliënt om zijn belemmerende overtuigingen en zijn negatieve zelfbeeld nog serieus te nemen.
Door zich assertief tegen de coach te verdedigen leert de cliënt om voor zichzelf op te komen, om zichzelf realistischer te bekijken en om genegenheid en waardering te uiten.
De principes:
- Iemand gaat structuur aanbrengen, als de coach het niet doet, doet de cliënt het zelf
- Als je de ezel vooruit wilt helpen, zal je hem soms aan zijn staart moeten trekken!
- Basishouding van positieve acceptatie en waardering voor de cliënt zoals hij is.
- De drie pijlers van provocatief coachen zijn: contact, humor en uitdaging
- Het non-verbale gedrag van de cliënt op clowneske wijze te spiegelen
- De structuur volledig uit het oog te verliezen
- In te gaan op de onderwerpen die de cliënt wil vermijden
- Het meest persoonlijke is universeel
- Mensen zijn veerkrachtiger dan ze lijken
- Mensen lachen sneller dan je denkt
- Uitdaging schept een band
- Zijpaden en omwegen leiden naar de kern
Voor wie is Prikkelende Coaching?
Wilt u echt veranderen en oplossing vinden voor uw problemen, dan kan dat met prikkelende coaching die gebaseerd is op de provocatieve coaching technieken, sneller dan u ooit voor mogelijk had gehouden.
Wilt u alleen een warm bad van begrip en aandacht, dan is deze coaching niet aan u besteed.
Wat is het effect?
Als u wordt uitgedaagd, praat u sneller over de wezenlijke problemen. Bovendien blijkt lachen een ontspannend en helend effect te hebben. De prikkelende stijl helpt u om te komen tot:
Zelfwaardering, realisme, assertiviteit, het maken van nieuwe keuzes en zelfreflectie.
Zelfs in gesprekken van 20 á 30 minuten kunnen mensen soms al zichtbaar veranderen en loskomen van knellende patronen.
Met welke problemen kunt u terecht?
U zoekt pas een coach op het moment dat u hindernissen of mislukkingen tegenkomt. En moet men ook nog bewezen hebben dat ze niet vanzelf over zullen gaan. U kunt bij een provocatieve coach terecht met persoonlijke, zakelijke of relationele problemen. Denk aan problemen met uw partner, uw kinderen, uw werkgever of uw werknemer. Maar ook individuele problemen zoals lage zelfwaardering, onzekerheid, angst, verslaving, eetproblemen, seksuele problemen, verlegenheid, stress, e.d. zijn geschikt voor een prikkelende of provocatieve aanpak.
Het basis prikkelende coachtraject:
- Prikkelende coachen begint met een intakegesprek, dat eventueel door kan gaan in een eerste sessie.
- Behalve goed nadenken over de te behandelen/bespreken kwesties, is voorbereiding op een prikkelende coachsessie niet nodig.
- Na elke sessie wordt van u een schriftelijke evaluatie verwacht, die u naar de coach stuurt. Iedere coachsessie duurt maximaal een uur.
- Na 6 á 8 sessies eindigt het basis prikkelende coachtraject met een evaluatie en zo nodig wordt een vervolg gepland.
Coachen: Traditioneel versus prikkelende/provocatief